موشک های سرگردان بلای جان هواپیماهای مسافربری شده اند!

اخیراً هواپیماهای مسافربری با خطر اصابت موشک‌های تصادفی و غیرقابل کنترل مواجه شده‌اند.

احتمال حمله به هواپیما توسط پسماندهای موشک فضایی بسیار کم است. اما این بدان معنا نیست که نمی تواند اتفاق بیفتد!

در 11 می 2020، یک موشک غیرقابل کنترل و مرگبار از لس آنجلس به نیویورک به مدت حدود 9 دقیقه در هوا معلق شد. این یک موشک 20 تنی چینی لانگ مریخ 5B بود که حدود 60 مایل بر فراز ایالات متحده عبور کرد.

راکت Long March 5B که قدرتمندترین پرتابگر چین نیز می باشد، وارد مدار بازگشت شد و زمینه را برای یکی از بزرگترین فرودهای کنترل نشده در این سیاره فراهم کرد. بدنه این موشک ماموریت خود را به پایان رسانده بود و تنها 15 دقیقه پس از فرود، به قطعات متلاشی شد، از جمله یک لوله 12 متری که به روستایی در ساحل عاج برخورد کرد.

این یک تهدید بسیار خطرناک برای مردم در سراسر جهان، از جمله در زمین، در دریا و در هواپیما در حال پرواز در نظر گرفته شد. اگرچه احتمال برخورد مرگبار این زباله های فضایی بسیار کم است، اما عواقب آن می تواند فاجعه بار باشد.

اقدامات دولت ها در برابر تهدید موشک های سرگردان

در آن زمان، اداره هوانوردی فدرال (FAA) تصمیم گرفت حریم هوایی آمریکا را ببندد و از پرواز هواپیماها در مسیر بدنه موشک برای مقابله با این تهدید جلوگیری کند. زمان اتخاذ چنین تصمیمی بسیار کوتاه و پر از عدم قطعیت بود.

در حالی که این تصمیم خسارات زیادی به شرکت های هواپیمایی وارد کرد. در چنین شرایطی تصمیم گیرندگان باید هزینه های اقتصادی را در مقابل پذیرش احتمال تلفات سنجیده باشند.

در 4 نوامبر 2022، اسپانیا و فرانسه نیز بخشی از حریم هوایی خود را به ترتیب به مدت 40 و 60 دقیقه بستند. زیرا یک موشک دیگر چینی Long March 5B دوباره بدون کنترل وارد جو می شود.

بدنه این موشک قبل از متلاشی شدن بدون ایجاد خسارت از روی اقیانوس آرام عبور کرد. اما از سوی دیگر، بیش از 300 پرواز تنها به دلیل بسته شدن حریم هوایی اسپانیا مختل شد و میلیون ها یورو برای خطوط هوایی و مسافران هزینه داشت.

هیچ کس تاخیر را دوست ندارد، با این حال همه مسافران انتظار دارند خطوط هوایی و تنظیم کننده ها ایمنی را در اولویت قرار دهند.

هیچ مورد تایید شده ای وجود ندارد که یک هواپیمای پرنده تنها با برخورد 300 گرم زباله فضایی به موتور، شیشه جلو یا سایر سطوح مهم آسیب جدی ببیند.

چرا خطوط هوایی باید این تصمیمات را بگیرند؟

اگرچه هیچ مورد تایید شده ای از برخورد زباله های فضایی به هواپیما در حال پرواز وجود ندارد، اما در سال 1996 شیشه جلوی هواپیمای بوئینگ 757 هنگام پرواز در ارتفاع 31500 فوتی توسط یک شی ناشناخته شکسته شد.

در سال 2013، یک هواپیمای بوئینگ 757 دیگر در حالی که در ارتفاع 26000 پایی پرواز می کرد، به یک شی ناشناس در یک طرف مخروط بینی خود برخورد کرد. هر دو حادثه زمانی اتفاق افتاد که احتمال وقوع آنها کمتر بود.

بنابراین، حتی احتمالات بسیار کوچک نیز می تواند عواقب جدی داشته باشد که اقدامات نظارتی را توجیه می کند.

در سال 2021، واکسن کووید-19 AstraZeneca با خطر بسیار کم لخته شدن خون (در مجموع 222 مورد در بین 34 میلیون نفر یا تخمینی 0.0007٪) همراه بود. تعدادی از کشورها با محدود کردن یا عدم مجوز استفاده از این واکسن به نفع واکسن‌های mRNA گران‌تر، از خطرات احتمالی اجتناب کرده‌اند. امروز نیز اقدامات محافظه کارانه دولت ها به همین صورت است.

عواملی که احتمال اصابت موشک های سرگردان به هواپیما را افزایش می دهد

امروزه، دو عامل برای افزایش احتمال برخورد هواپیماهای مسافربری با زباله‌های فضایی ترکیب می‌شوند: افزایش ترافیک هوایی و افزایش فعالیت فضایی.

تعداد پروازهای خطوط هوایی هر سال در حال افزایش است. تنها در چهار سال گذشته، تعداد ماهواره های فعال و از کار افتاده در مدار پایین زمین از حدود 3000 به بیش از 8000 رسیده است.

البته برخلاف ماهواره های کنترل نشده ای که با استفاده از موشک به فضا پرتاب می شوند و پس از اتمام ماموریت در مدار زمین می مانند، ماهواره هایی نیز وجود دارند که به صورت کنترل شده وارد جو زمین شده و در نهایت نابود می شوند.

ورود مجدد کنترل نشده به این دلیل رخ می دهد که برخی از فضاپیماها پس از اتمام ماموریت خود در ارتفاع کم به دور زمین می چرخند.

برخی از این اجرام ضربه بالاترین قسمت های جو زمین را احساس می کنند و وارد جو زمین می شوند و تنش ایجاد می کنند. پیش‌بینی این ورود مجدد به دلیل عوامل بی‌شماری، از جمله تغییرات جو، دشوار است.

در مقابل، ورود مجدد کنترل شده با استفاده از سوختن موتور انجام می شود که بدنه موشک را به سمت اقیانوس دورافتاده یا منطقه بازیابی سوق می دهد. برای انجام این کار، بدنه موشک نیاز به ذخیره سوخت دارد و می توان موتورها را دوباره مشتعل کرد.

با این حال، بسیاری از اپراتورها هنوز گزینه ورود مجدد کنترل نشده را انتخاب می کنند تا از هزینه های اضافی مرتبط با ارتقاء فناوری و سوخت اضافی جلوگیری کنند. حتی اسپیس ایکس، یک شرکت پیشرو در صنعت فناوری، گاهی اوقات پس از ارسال ماهواره ها و انجام ماموریت های آنها، روند نابودی موشک های خود را کنار می گذارد.

در سال 2016، دو مخزن تحت فشار، هر یک به اندازه یک ماشین لباسشویی، در اندونزی فرود آمدند. سازمان های هوانوردی، از جمله سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی و انجمن خلبانان نیروی هوایی، در مورد مشکل ابزار ابراز نگرانی کرده اند.

در مارس 2022، توصیه های مونترال در مورد ایمنی هوانوردی و ورود مجدد اجرام فضایی کنترل نشده منتشر شد. این توصیه ها توسط کارشناسان بین المللی از جمله بازرس کل آژانس فضایی فرانسه و رئیس ایمنی فضایی در وزارت نیروی هوایی ایالات متحده ارائه شده است.

با توجه به اینکه استفاده هر کشوری از فضا پیامدهای جهانی دارد، این توصیه‌ها دولت‌ها را ملزم می‌کنند تا شرایطی را برای جلوگیری از ورود مجدد کنترل نشده اجرام فضایی ایجاد کنند.

تا فاجعه بزرگی رخ ندهد، هیچ اصلاحی صورت نمی گیرد!

آیا نگرانی عمومی برای دولت ها کافی نیست تا همه موشک های خطاکار باقی مانده را به صورت کنترل شده به زمین بازگردانند؟ آیا به یک حادثه بزرگ مانند برخورد هواپیمای مسافربری فاجعه بار نیاز دارید؟

در دهه 1970، تهدید اقیانوس‌ها از نشت نفت منجر به درخواست‌ها برای الزام دو بدنه در تانکرهای نفت شد. اما صنعت حمل و نقل که نگران افزایش هزینه ها بود، تلاش ها برای اجرای این طرح بی نتیجه ماند.

تا سال 1989، اکسون والدز تقریباً 11 میلیون گالن نفت در پرنس ویلیام ساند آلاسکا ریخته بود. در آن زمان، نشت نفت به یک موضوع نگرانی عمومی تبدیل شد و همه نفتکش‌های جدیدی که وارد بنادر ایالات متحده می‌شدند باید دو بدنه داشته باشند.

این اقدام سازمان بین المللی دریانوردی را بر آن داشت تا کنوانسیون جلوگیری از آلودگی کشتی ها را در سال 1992 اصلاح کند تا تانکرهای جدید را ملزم به داشتن دو بدنه کند. سرانجام، از طریق اصلاحات بیشتر در سال‌های 2001 و 2003، از رده خارج شدن تانکرهای تک بدنه تسریع شد.

یکی از آموزنده ترین جنبه های این رویداد این است که این اقدام منجر به قانون گذاری موفق چندجانبه شد. امروزه، ورود مجدد کنترل نشده موشک، یک نگرانی ایمنی بین المللی است، درست مانند تانکرهای نفت.

FAA مجوز بیشتر پرتاب های فضایی جهان را صادر می کند و یکی از بزرگترین صنایع هوانوردی را اداره می کند. بنابراین، این مکان می تواند نقطه شروعی برای تحریک تغییرات بین المللی باشد. قبل از اینکه هواپیمای پر از مسافر در آسمان صدمه ببیند.